ULLIBARRI GANBOA

  Kruzigaña Maiatzeko Gurutzea izan zen mendetan egun polita Uribarrin, batez ere ume eta gaztetxoentzat. Jaia zen eskolan eta mendi txango baterako prestatzen ziren goizetik. Ganboa aldizkariaren 1981eko edizioan ospakizun hartaz honako lerro hauek argitaratu nituen.  La Cruz de Mayo fue durante siglos un día especial en Ullibarri, especialmente para los niños/as y jóvenes. Se hacía fiesta en la escuela y desde primera hora de la mañana la chiquillería se preparaba para una excursión campestre. En la revista Gamboa de 1981 publiqué las siguientes líneas sobre aquella celebración: Ha sido costumbre en Ullibarri Gamboa que el día de la Cruz de Mayo, tercero del mes, la chavalería del pueblo visitara las cruces locales. En realidad, aún a pesar de contar con bastantes más, solo se iba a dos: Santutxua y Kruzigaña. En la mañana de ese día, exento de clase el alumnado menudo, y después de asistir a misa, los niños y niñas, acompañados por el cura y maestro, se dirigían, primeram...

Uribarriko elizak 1886an bi  Jainkozko Obra iraunarazten zituen bizirik. Jainkozko Obrak XVI. garaian sortu ziren eta mendetan iraun zuten. Fundatzaileak utzitako ondasun higiezinez hornituta dago (etxeak, lur sailak…) eta haien diru-sarrerak ongintzazko ekintza batzuetan inbertitzen ziren (komentuak, ospitaleak,  eskolak, bekak,..) Uribarriko ospetsuena, 1608an Juan Fernandez de Ganboa herriko seme kanonigoak sortutakoa izan zen. Baina bazen beste bat, Martin Ruiz de Etxabarri uribarritarrak 1615ean sortua, eta 1886an elizak erabaki zuen biak bat egitea, eta aurrerantzean Ganboa-Etxabarri deitu zen Obra. Eta deliberamenduaren ondorioz, 1886ko otsailaren 17an sinatutako dokumentuaren laugarren puntuaren arabera, errentaren zati bat xede honetara joango zen: ====.==== La iglesia de Ullíbarri mantenía vivas en 1886 dos Obras Pías. Esta era una figura creada en el siglo XVI y que duró siglos. Quien quería instituir una Obra Pía dotaba al proyecto de inmuebles propios (casas, ...

Hemen eta hango medioetan agertzen zaizkigu karlisten gerren gaineko albisteak Uribarrii dagozkionak. Gaurko hau Frantziako egunkari batean aurkitu dut, La France zeritzanean. Azpiburua honakoa zuen: “Journal des Intérets Monarchiques et Religieux de l´Europe” Hortik ondoriozta daiteke zein nolako ideologiakoa zen. 1837ko otsailaren 27ko albisteak guerra guztietako gehiegikerien argazkitxo bat eskaintzen digu, eta konkretuki lehen karlistadarena (1833-40) azaltzen du: "Le 13 de ce mois, le vaillant Perea ayant voulu s´emparer, à la tete de deux bataillons espagnols et de deux escadrons anglais, de Ullibarri de Gamboa, petite commune de deux centes habitants, dans l´Alava, en fu repousé. Furieux de cet echec, le commandant Perea, en se retirant, surprit plusiers récrues carlistes, non encore armées qu´il fit massacrer aprés leur avoir fait couper les oreilles. Croyant par cette vengeance dgne d´un sauvage avoir lavé l´affront essuyé devant Ullibarri de Gamboa, le valereux Parca ...